Świadomość ekologiczna dzieci – wyzwanie XXI wieku

15 kwietnia 2017

Kształtowanie zdolności dostrzegania procesów zachodzących w otaczającym środowisku i ich wartościowania, kształtowania umiejętności łączenia przyczyn ze skutkami środowiskowymi zachodzących procesów, kształtowanie postaw proekologicznych oraz wrażliwości na środowisko, a także wzrost świadomości ekologicznej dzieci i rodziców są głównymi celami zajęć – warsztatów i wykładów realizowanych przez Universee.pl

Literatura krajowa i zagraniczna definiuje pojęcie świadomości ekologicznej w sposób niejednoznaczny[1] – niektórzy badacze ujmują je wąsko, skupiając się jedynie na wiedzy, poglądach i wyobrażeniach o środowisku. Szerokie ujęcie pojęcia świadomości ekologicznej obejmuje całokształt uznawanych idei, wartości oraz opinii o środowisku jako miejscu życia człowieka[2]. Wiedza o zjawiskach i procesach zachodzących w ekosystemach oraz wyobraźnia ekologiczna pozwalają na umiejętną, właściwą ocenę następstw podejmowanych działań, stanowi warstwę opisowo-techniczną pojęcia świadomości ekologicznej. Międzynarodowe badania wykazały, iż na ogół zaznacza się korelacja między świadomością ekologiczną a działaniem na rzecz środowiska[3].

Dyskusję na temat potrzeb edukacji ekologicznej w Polsce zapoczątkowały badania  przeprowadzone przez L. Domka[4], które dowodziły, że dorośli i dom rodzinny nie kształtują postaw proekologicznych młodego pokolenia. Postaw tych nie kształtuje także szkoła podstawowa i średnia. Postawiono tezę o tym, że szkoła nie tworzy szansy na uwzględnianie problemów ekologicznych w systemie wartości i norm moralnych, nie wykorzystuje kulturotwórczej siły, która tkwi w wielki, powszechnym zainteresowaniu młodych pokoleń sprawami przyrody. Sytuacja uległa poprawie dzięki wprowadzeniu nowych podstaw programowych nauczania przedszkolnego i szkolnego, jednakże zdaniem naukowców[5] edukacja ekologiczna będzie spełniać zadania do jakich została powołana wówczas, jeśli będzie ona obejmować każdy zakres i wszystkie poziomy edukacji formalnej i nieformalnej. Powinna mieć przede wszystkim charakter interdyscyplinarny oraz międzygeneracyjny.

Konieczność pracy nad zmianą w zakresie świadomości jest nadal podkreślana jako jeden z kluczowych celów edukacji ekologicznej[6]. Znajduje to odzwierciedlenie w wytycznych, jakie są formułowane przez różnego rodzaju gremia (Agenda 21) oraz przez ministerstwa edukacji poszczególnych krajów, które zalecają różne działania zmierzające do kształtowania odpowiednich postaw wobec środowiska, szczególnie wśród dzieci i młodzieży[7]. Niezależnie od formy realizowanych zajęć – wykłady, debaty, warsztaty, interaktywne prelekcje, konkursy plastyczne, dotyczące zagadnień ekologicznych, zawsze cieszą się dużym zainteresowaniem ze strony odbiorców, którymi są dzieci, młodzież, dorośli i seniorzy.

—————————-

Powyższy tekst stanowi fragment publikacji naukowej:

Giertler A., Małecka – Tomala M., Doświadczenia z realizacji Programu Edukacji Ekologicznej Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej – wpływ zajęć z zakresu ekologii i ochrony środowiska na świadomość ekologiczną dzieci i rodziców. [w:] Edukacja ekologiczna we współczesnej szkole, red. Zdzisława Dacko – Pikiewicz, Małgorzata Małecka – Tomala, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Dąbrowa Górnicza 2017, s.9 – 39.

Bibliografia:

[1] Porównaj w: Eulefeld G. (1987). Umwelterziehung in der Schule; Łastowski K., Rafiński M. (1992). Idee ekologii w świadomości społecznej; Poskrobko B. (1995). Społeczne czynniki ochrony środowiska; Sadowski A. (1998). Struktura świadomości ekologicznej; Wimmer F. (1995). Umweltbewusstsein.

[2] Porównaj w: Hull Z. (1984). Świadomość ekologiczna.

[3] Kozłowski S. (1994). Droga do ekorozwoju, Warszawa: PWN.

[4] Domka L. (1996).  Kryzys środowiska a edukacja dla ekorozwoju, Poznań: wyd. Nauk. UAM, ss. 156.

[5] Hłobił A. (2010). Edukacja ekologiczna w praktyce szkolnej, w: Rocznik Ochrony Środowiska, T.12, Środkowo-Pomorskie Towarzystwo Naukowe Ochrony Środowiska,  s.277-298.

[6] Kulik R. (2004). Dziesięć zasad edukacji ekologicznej, w: Problemy Ekologii, vol.8, nr 3, maj – czerwiec 2004, ss.144.

[7] Keating M. (1993). Szczyt Ziemi. Globalny program działań. Warszawa: Agencja Informacyjna „GEA”.

Tagi: , , , , , , ,